overweging d.d. 11 september 2022 voor het radioprogramma Veur de preek van RTV Drenthe
Vorige zaterdag was in Moskou de begrafenis van Michael Gorbatsjov. Moge hij rusten in Gods vrede.
Hij was de eerste Russische regeringsleider die in onze westerse samenleving geen gruwel of achterdocht opriep. Hij was er een graag geziene gast en kreeg zelfs de Nobelprijs voor de vrede. Terecht!
Onder zijn bewind eindigde de Koude Oorlog, internationale verhoudingen genormaliseerd. Een akkoord met de VS verminderde het aantal kernwapens. Ballingen keerden terug naar Rusland.
Last but not least: Gorbatsjov nam afstand van de brezjnevdoctrine. Het gedachtegoed op grond waarvan het Kremlin - met Russische legers - in Warschaupact landen ingreep. Zoals de Russische invasie van Tsjechoslowakije in 1968, om de Praagse Lente gewelddadig neer te slaan.
Onbedoeld bracht zijn Glasnost en Perestrojka ook de ondergang van het Warschaupact en het uiteenvallen van de Sovjet Unie. Satellietstaten en deelrepublieken werden soevereine staten, waarbinnen de vrije volken zélf over hun eigen lot beschikten; niet het Kremlin.
Afwezige bij Gorbatsjovs uitvaart de man die nu president is van de Russische Federatie. Agendaproblemen, zo klinkt het. Hij heeft het te druk met zijn speciale militaire operatie om wat onder Gorbatsjov verloren ging weer terug te halen? Oekraïne. In klassiek Nederlands heet dat gewoon oorlog.
Het Bijbelboek Prediker is nog altijd actueel: ‘Alles heeft zijn uur, alle dingen onder de hemel hebben hun tijd. Er is een tijd om te baren en een tijd om te sterven. Een tijd om te doden en een tijd om te genezen, een tijd om af te breken en een tijd om op te bouwen. Een tijd om te huilen en een tijd om te lachen, een tijd om te rouwen en een tijd om te dansen. Een tijd om lief te hebben en een tijd om te haten, een tijd voor oorlog en een tijd voor vrede.’ [1]
Wie dacht dat oorlog op ons continent ons dagelijks leven ongemoeid zou laten die leefde in dromenland! Al is het oorlogsfront ver van ons huis, u en ik gaan die oorlog flink vernemen de komende winter. Tot in uw eigen huis, tot in uw eigen portemonnee.
Juist nu aardbevingen de Groninger gaswinning menselijkerwijs onmogelijk maken, wordt energieverslaafd Europa geraakt in haar gasleverantie. Als voormalige gasleverancier zijn we nu met alle Europese landen op de internationale gasmarkt aan het inkopen. Het is druk én duur op die markt.
Parafraserend op Prediker: ‘Alles heeft zijn uur, alle dingen onder de hemel hebben hun tijd. Er is een tijd om in Groningen gas te winnen en er is een tijd om met gaswinning te
stoppen. Er is een tijd om de centrale verwarming hoger te zetten en er is een tijd om de thermostaat lager te zetten en dikkere kleding te dragen.’
Energie is héél kostbaar geworden. Financieel beukt het erin! Dat werkt door in alles wat een prijskaartje heeft. U weet: spreekwoordelijk gaat alleen zon gaat voor niets op.
Grote financiële zorgen voor menig huishouden, bedrijf en organisatie waaronder de Kerk. Het zal in onze huizen kouder en soberder worden. Elke oorlog is destructief voor menselijk leven, hun geluk en welvaart.
De energieproblemen zijn groot, de gevolgen immens. Zelfs als het gas niet als "wapen” tegen ons gebruikt werd moet een mens - zeker de christen - zich in geweten afvragen of je in deze wereldsetting warm wilt worden met Russisch gas. Wetend welke agressie je daarmee financiert.
‘Duisternis kan geen duisternis uitdrijven: dat kan alleen het licht. Haat kan geen haat uitdrijven: alleen de liefde kan dat.’, aldus Martin Luther King.
Wij christenen bestaan niet om, gezegend met ideale koopkrachtcijfers, er warmpjes bij te zitten. Wij bestaan om God in levenshouding en gedrag te laten zien dat wij Hem begrepen hebben. Vanuit Hem leven en onze medemens tot zegen zijn. En dat bij alle wisselende omstandigheden van het leven.
In zware tijden ligt polarisatie op de loer. Mensen levend in de bubbel van eigen "waarheid” en eigen belang.
De Italiaanse kardinaal Matteo Zuppi zei het onlangs heel treffend: ‘de politiek bevindt zich op een moeilijke plaats omdat het is teruggebracht tot de verdediging van individuele rechten terwijl de politiek het individu verdedigt omdat het de publieke,
gemeenschappelijke zaak verdedigt.’ [2]
Jezus leefde en handelde vanuit Gods Waarheid, Gods Gerechtigheid. Hij schreeuwde niet, zocht geen eigen belang en was allesbehalve gevoelig voor populisme.
Trouwens: heugt u zich de oliecrisis 1973? Toen de olieboycot als wapen werd ingezet? Ons land werd op televisie toegesproken door premier den Uyl die somberde dat 'de tijd van voor de oliecrisis' niet meer terug zou komen. De olieprijs vervijfvoudigde! De oproep om energie te besparen: autoloze zondagen, benzine op de bon, ’s avonds in winkels de verlichting uit.
We overleefden het. Den Uyl had gelijk: het werd nooit meer als de tijd voor de oliecrisis. Het werd namelijk nog veel, heel veel leuker!
Hoop doet leven.
[1] Prediker 3, 1-2a.3-4.8
[2] Cruxnow.com d.d. 7 september 2022, Elise Ann Allen