‘Wie altijd uit is op geld heeft nooit genoeg en wie uit is op rijkdom wil altijd meer. Ook dat is ijdel.’ Aldus de wijsheid van Prediker.
Amerikaanse ontwikkelingshulp “herijkt”
J.F Kennedy voegde alle Amerikaanse ontwikkelingshulp samen in USAID. In 2023 was hun jaarbudget omgerekend 37 miljard euro. Dat jaar was een uitschieter omdat het door oorlog getroffen Oekraïne humanitaire hulp kreeg. Die 37 miljard euro is 0,24% van het Bruto Nationaal Inkomen van de USA en staat voor 40% van de wereldwijde ontwikkelingshulp.
USAID maakt gebruik van het bedrijfsleven. Noodvoedselhulp? Hun agrariërs verbouwen en leveren graan aan USAID. De hulp is gericht op eigen belang maar dat is wel verder kijken dan de eigen neus!
Tijdens de Koude Oorlog was dat eigen belang ook het tegengaan van Sovjet-Unie invloed in arme landen. In onze dagen het tegengaan van islamitisch extremisme. USAID financiert in Syrië gevangeniskampen met 55.000 ISIS-gelieerde geïnterneerden, het beheer is aan hun
Koerdische bondgenoten. Geen grap en niet verzonnen.
Bestrijding van ebola in Afrika? Eigen belang! Als zo’n uitbraak niet subiet wordt ingedamd, wordt het onbeheersbaar en bereikt het vanzelf Amerika of Europa.
Ooit bestond de fiscaal vrijgestelde liefdadigheidsinstelling Donald J. Trump Foundation. De miljardair oprichter, naamgever en bestuurder zag zichzelf en zijn belang als hét goede doel van liefdadigheid. Daarbij werd het gebruikt om belasting te ontwijken. De rechter beval de ontbinding van deze “liefdadigheidsinstelling”.
Iemand die miljardair is, doet – in strijd met de beeldvorming - geniepig niks tot weinig aan liefdadigheid en bevoordeelt even geniepig zichzelf.
In vroegere tijden zei die miljardair al dat belastingen voor ‘losers’ en ‘suckers’ was. Uit ooit gelekte belastinggegevens weten we dat hij geen tot nauwelijks serieuze bedragen federale belastingen betaalde.
Wie de trackrecord van deze miljardair ziet die wéét dat hij niks heeft met liefdadigheid heeft, ook niet met ontwikkelingshulp.
Na zijn verhuizing naar Washington pauzeerde hij abrupt alle (!) hulp van USAID. Afhankelijk van noodvoedselhulp of van medische noodhulp? Die ISIS-gevangeniskampen in Syrië? Het interesseert hem niet.
Hij deed waarvoor onze minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp in 2016 als kamerlid pleitte. Tegenover de zwakkere bullebak zijn is niet groots. Probleempje voor onze
minister van Buitenlandse Handel: handelspartners zeggen de miljardair ook niks als hij geen winst maakt.
Recent bezocht onze minister voor Buitenlandse Handel de USA, terwijl de handelsoorlog dreigde, en sloeg niet op tafel: ‘Zo gaat dat niet.’ Zij wist dat zij de zwakkere partij was? Over de heffingen zei ze dat ze ‘onder de aandacht heeft gebracht dat er veel op het spel staat’. Dat gold niet voor arme landen en haar herijkte ontwikkelingshulp?
De onafhankelijke toezichthouder van USAID onderzocht Starlink, een bedrijf van Elon Musk en de rijkste man van de wereld. Uitgerekend hij kreeg van die andere miljardair de opdracht om USAID onderhanden te nemen.
Elon Musk noemde USAID een criminele organisatie! Per email en per direct ontsloeg hij 10.000 medewerkers, waaronder de onafhankelijke toezichthouder die Starlink onderzocht. Een schamele 300 medewerkers mogen blijven.
De gruwelijke wereldwijde impact: 40% van de wereldwijde ontwikkelingshulp (waaronder de meest dringende vormen van noodhulp!) verdwijnt. Wat met al die arme sloebers wereldwijd?
Die 10.000 per direct ontslagen medewerkers zijn allemaal crimineel? Hebben geen familie te onderhouden, geen hypotheek of huur te betalen? Sociale zekerheid stelt in de USA niet zo veel voor.
Bestaande contracten van USAID zijn geannuleerd, dat bijt in de eigen staart. De agrariërs die voor USAID het graan op de velden hebben, kunnen niet meer leveren en worden niet betaald. Dat geldt alle bedrijven die voor USAID produceerden.
En het uitgespaarde geld gaat naar?
Wie “blijmoedig” dacht had dat het uitgespaarde geld, door het feitelijk einde van USAID, naar armlastige Amerikaan gaat die komt erg bedrogen uit.
De rijkste man ter wereld heeft nu, namens dé miljardair, de sociale zekerheid in het vizier. Die stelt naar Europese begrippen al weinig voor.
Elon Musk betitelde sociale zekerheid als een piramidespel. Op het jaarbudget van 700 miljard dollar kan volgens hem 500 miljard worden bespaard. Makkelijk praten als je zelf meer dan 300 miljard dollar hebt.
Programma’s die bijdragen aan de voedselbanken en schoolmaaltijden, voor ouders die dat niet kunnen betalen: geschrapt. Programma’s voor daklozen en hun gezondheid: geschrapt.
De Amerikaanse minister voor Handel, ook miljardair, liet weten dat lage consumentenprijzen geen onderdeel zijn van de American Dream.
De immigrant die werkt en belasting betaalt (zelfs getrouwd is met een Amerikaan) loopt het risico van deportatie. Rijke buitenlanders mogen voor 5 miljoen dollar een Gold Card kopen, de dure variant van de verblijfsvergunning Green Card.
Afghanen gevlucht naar en ongewenst in Pakistan met een inreisvisum voor de USA, omdat zij voor het Amerikaanse leger werkten, zijn niet meer welkom. Blanke boeren uit Zuid Afrika, het geboorteland van Elon Musk, kunnen wel asiel krijgen! Geen grap, niet verzonnen.
De miljardair eist op hoge toon absolute loyaliteit maar de zijne duurt niet langer dan strikt eigen belang duurt. Vervolgens laat hij mensen en groepen als een baksteen vallen.
Hoe anders dan de Bijbelse opdracht om de hongerige te voeden, de vreemdeling een plek te geven, de dakloze te huisvesten en wat al niet meer. Denken dat miljardairs opkomen voor de gewone man, is een komisch waanidee.
Hoe zit het met mijn en uw loyaliteit richting God? Duurt die ook zolang het u en mij uitkomt?
Miljardairs, heren en boeren
Vergeleken met de USA zijn Nederlandse miljardairs kleingeld. Frappant is dat het gros van die Amerikaanse miljardairs fel tegen vakbonden en collectieve arbeidsvoorwaarden zijn.
Dat geldt Jeff Bezos bekend van Amazon, Washington Post, Bleu Origin. Volgens Elon Musk creëren vakbonden “heren en boeren”. Wat?
Sprak de man van meer dan 300 miljard dollar met bedrijven als Tesla, Starlink, SpaceX, de kunstmatige intelligentie startup xAL en X voorheen Twitter die als een zelfbenoemde “god” onfeilbaar over anderen beslist.
Toen hij Twitter overnam ontsloeg Elon Musk duizenden werknemers per direct en per email. Wie bleef moest hardcore werkuren met grote intensiteit leveren! Hij eiste veel meer dan een gewone werkweek.
Dat klinkt niet als een verantwoordelijke werkgever maar als een slavendrijver, de landheer met horigen.
Met dezelfde minachting gaat de rijkste man los op ambtenaren van de federale overheid: per email en per direct. Elke overheidsdienaar moest verantwoorden wat de vorige 5 dagen was gedaan. Bij geen reactie: ontslag. Spannende als iemand voor de CIA werkt.
Heeft Elon Musk overal verstand van? Hij ontsloeg per email en per direct het personeel van de NNSA. Een nietszeggende afkorting voor de National Nuclear Security Administration dat de Amerikaanse kernwapens onderhoudt en ontwikkelt. Foutje bedankt!
Dat ontslag terugdraaien ging moeizamer: alle mailboxen waren bij het ontslag geblokkeerd. Geen grap, niet verzonnen.
Alle miljardairs van deze wereld zouden een email moeten krijgen met de vraag: ‘Wat hebt u de afgelopen 5 dagen, zonder winstoogmerk, met uw vermogen voor de mensheid gedaan?’ Bij geen of onbevredigende antwoorden onteigenen, confisqueren dat vermogen?
Een rijke vroeg Jezus hoe het eeuwig leven te verwerven, Marcus 10, 17-31. Die rijke had alle religieuze geboden trouw vervuld. Jezus houdt hem voor: ‘Aan één ding ontbreekt het u nog: ga verkopen wat u bezit en geef het aan de armen, en u zult een schat hebben in de hemel.’ De rijke droop af.
Jezus’ reactie is pijnlijk helder: ‘Vrienden, wat is het toch moeilijk om het koninkrijk van God binnen te gaan. Een kameel komt gemakkelijker door het oog van een naald dan een rijke in het koninkrijk van God’.
Ik verkondig geen socialisme of communisme, Jezus evenmin, maar de gigantische lonen en bonussen die de bovenlaag binnenhaalt ontwrichten de samenleving; het is van God los. Dat geldt ook voor hun duizelingwekkende vermogens. Hoarders!
Consumenten moeten zich afvragen of zij klant willen zijn bij bedrijven met dat menstype eigenaar, CEO, CFO, enz. die zich over andermans rug blijven verrijken.
De wereld was beter als die elite en hun bedrijven niet meer (politiek) jagen op nog meer belastingvoordelen maar eindelijk hun wezenlijke bijdrage betaalden.
Het Evangelie van Rijkdom, Andrew Carnegie
Een ander type was Andrew Carnegie (1835-1919). Geboren in Schotland werd hij in de USA steenrijk door de spoorwegen en staalindustrie. Hij behoorde tot de categorie Elon Musk.
Carnegie schreef ‘the Gospel of Wealth’. Hij zag dat erfgenamen van grote vermogens het verspilden aan extravagantie en zelfgenoegzaamheid. Vermogen nalaten aan een goed doel was ook geen garantie: je weet niet of men na jouw dood echt gaat doen wat jij wilde.
Carnegie promootte om bij leven (!) de kloof tussen rijk en arm te verkleinen en niet op een manier die ‘luie, dronken en onwaardige mensen aanmoedigt.’ Rijken moesten hun hun overtollige middelen doordacht en verantwoordelijk inzetten. Noblesse oblige, adeldom verplicht.
Liefdadigheid die de armen arm hield, keurde Carnegie af. Hij wilde voor de begunstigde kansen creëren om zichzelf te verbeteren. Dan werd de gift werd niet alleen verbruikt maar leverde die gift het hele huis (de natie of samenleving) nog meer rijkdom.
Als rijkaard pleitte Carnegie voor progressieve belastingen en om nalatenschappen fors te belasten: ‘Door nalatenschappen zwaar te belasten bij overlijden, markeert de staat zijn veroordeling van het onwaardige leven van de egoïstische miljonair. Het is wenselijk dat landen veel verder in deze richting gaan.’
Carnegie vond een opzichtig leven en het vergaren van privéschatten verkeerd. Hij voelde zijn verplichting aan de samenleving die hem volop kansen had geboden, naast plat geld verdienen zag hij kan de wereld vooruit te helpen. ‘Een mens leeft niet van brood alleen’.
Wetenschap, opvoeding en vrede waren volgens hem de belangrijkste voorwaarden voor de vooruitgang. Vanaf zijn 35e bracht Andrew Carnegie zijn ‘Evangelie van Rijkdom’ in praktijk.
Het begon met een openbaar zwembad en idem bibliotheek in zijn geboorteplaats. Hij financierde wereldwijd 3.000 publiek toegankelijke bibliotheken! Daarnaast betaalde hij de stichting van ziekenhuizen, musea, muziekhallen, universiteiten en wetenschap. In ons land
betaalde Carnegie het Vredespaleis in Den Haag, zetel van het Internationaal Gerechtshof.
Het kan dus!
Het is gemakkelijk gluren naar miljardairs. Ik ben geen miljardair en heb geen topsalaris. De gemiddelde lezer van deze blog ook niet.
Op wereldschaal, afgezet tegen het gros van de mensheid, zijn wij wel degelijk miljardairs met topsalarissen. Dat geeft ons evenals Andrew Carnegie verantwoordelijkheid, zeker vanuit ons geloof!
Gelovigen zijn de broers en zussen van Jezus zelf. Christenen leven niet van brood alleen en bedienen zeer zeker niet alleen hun eigen belang. Het was gruwelijk geweest als Jezus ten opzichte van ons alleen Zijn eigen belang had gediend.
Jezus spreekt over de wijde poort en de brede weg die naar de ondergang leidt en de nauwe poort en smalle weg die naar het leven leidt. ‘Er zijn maar weinig mensen die hem vinden.’ Is die weg smal omdat God anticipeert op de verwachtte drukte?
We beleven de Veertigdagentijd, een Vastentijd.
Wat is extravagant in mijn leven, in de uwe? Niet beredeneert vanuit ons eigen belang, dat doen de heidenen ook, maar vanuit God. Bezien met de ogen van de échte armen, dichtbij en ver weg, in de steek gelaten door ons herijkt ontwikkelingshulp, in de steek gelaten door de miljardairs van deze wereld.
Maar geprezen de Heer niet in de steek gelaten door Andrew Carnegie; hopelijk ook niet door u en mij.